Şafak Tanrıverdi
Aklınız kedinizde kalmasın: Kedi kısırlaştırma hakkında merak edilen tüm detaylar için ziyaret edin.
Olm ya da proteus olarak bilinen uçuk renkli ve kör amfibik yaratık halk arasında ‘bebek ejderhalar’ olarak biliniyor ve her 5-10 yılda bir yumurtluyor. Proteusun 100 yıl yaşadığı tahmin ediliyor.
Kuluçkadaki yumurtalar Slovenya’nın turist mekanı ve yaratıkların binlerce yıldır yaşadığı Postojna Mağarası’ndaki akvaryumda Ocak ayında görülmeye başlandı. Bebek proteusların gelişimini ve yumurtadan çıkışlarını gözlemlemek bilim açısından ender bir fırsat. 23 gelişmiş yumurtadan ilki 30 Mayıs’ta çatlamıştı. İkinci bebek ‘olm’, 1 Haziran akşamı yumurtasından yavaşça çıkmaya başladı.
Postojna Mağarası’nda olmları çalışan ve bakımını sağlayan Saso Weldt “Bu hikayenin ilk bölümünün sonu ve yeni bir bölümün başlangıcı;yumurta olmadan beslenme ve yaşama” dedi.
Bilim Açısından Bir İlk
Weldt, BBC’ye açıklamasında daha önce kimsenin bebek olmların yumurtadan çıkışına tanık olmadığını ancak kızılötesi kamerayla bu anın yakalandığını söyledi.
Weldt “Mağarada başka biyolojik çalışmalar yapıyordum. Ekranda bir yumurtanın eksik olduğunu fark ettik. Filmi geriye sardığımızda birşeylerin olduğunu anladık” diyor.
Weldt ve meslektaşları birkaç hafta içinde 23 yavrunun hepsinin sağlıklı biçimde yumurtadan çıkacağını ümit ediyor.
Postojna Mağarası’ndaki görevliler kırılgan yumurtaların bakımı için amfibi hayvan uzmanlarından yardım alıyor. Bu uzmanlar arasında 1950’lerden bu yana bir yeraltı dağ labarotuarında olmlar üzerinde çalışan Fransız ekip de var. Sözkonusu labarotuar bu hayvanların yumurtadan çıkışlarının gözlemlendiği ikinci yer.
Weldt “Mağarada doğal olarak sürekli yumurtadan çıkıyorlar ama kimse iki yaşından küçük yavruları daha önce görmemişti” dedi.
Slovenya halkını büyüleyen yumurtaları birkaç haftalık süre içinde tek bir dişi proteus yumurtlamıştı.
Weldt “Ebeveyn testi yapmadık. Bu yüzden yumurtaların tek bir babadan gelip gelmediğini bilmiyoruz. Ama kuluçkaya yatıran tek bir anneydi. Bu anne bizim proteus kolonisiyle birlikte ve gayet sağlıklı” dedi.
Yumurtalar ayrı bir bölümde tutuluyor ve yakından takip ediliyor.
Başlangıçtaki 64 yumurtadan sadece 23’ünde embriyo gelişti. Döllenmeyen yumurtaların geri kalanı çürüdü ve suyun içindeki mantar iltihaplarına maruz kaldı.
Uzmanlar kayıpların yaşanmasının normal olduğunu söylüyor. Bebek ejderhaların vahşi doğada yaşam şansları çok daha düşük. Weldt “Doğada her 500 yumurtadan iki yetişkin proteus ortaya çıkar” diyor.
Balkanlarda yeraltı nehirlerinde yaşayan bu tuhaf görünüşlü hayvanlar yüzyıllar önce seller nedeniyle kıyıya vurunca ejderha takma ismini almış.
Balkanlarda ejderhaların kültürel önemi var ve pembe kertenkelelere benzeyen bu küçük yaratıklar ejderhaların bebekleri olarak kabul ediliyormuş.
Charles Darwin 1859’da basılan Türlerin Kökeni isimli kitabında proteuslardan ve gelişmemiş gözlerinden söz ederek doğal seleksiyona örnek olarak göstermişti. Darwin’den onlarca yıl sonra ünlü bilim insanı Humphry Davy bölgeyi ziyaret ederek mağaralarda proteuslara rastlamıştı.
Kaynak: BBC Türkçe
